IBR-Aanbesteden (derde versie)
Bekijk het volledige document hier
IBR-aanbesteden voor de aanleg en onderhoud van groenprojecten met houtige gewassen
Versie: 1 juni 2016
Voorwoord
Aan de wieg van het IBR-aanbesteden (voor verklaring zie bijlage 5, Begrippenlijst) staat de Integrale Beplantingsmethode Ruyten (IBR). Deze methode kreeg wetenschappelijke betekenis tijdens de promotie in 2006 aan de Wageningen UR in Wageningen. Het IBR-aanbesteden is een vorm van aanbesteden en contracteren, waarbij de opdrachtnemer alle ruimte krijgt om garantie te verlenen voor de aanleg en onderhoud van houtige gewassen op basis van een groeivoorspelling. Om die garantie mogelijk te maken is aan de aanleg een afgesproken onderhoudstermijn gekoppeld van minimaal 5-10 jaar.
Wezenlijk voor de methode is de groeivoorspelling, die wordt vertaald naar een groeicurve -zoals al langer bekend in de bosbouw ten behoeve van de te verwachten houtopbrengst- en die vervolgens wordt toegepast in de beplantingsfilm. Deze film is een animatie die de dynamiek van de groei in de tijd weergeeft en een hulpmiddel is bij het ontwerpen van beplantingen. Voor de bestuurder en gebruiker is de film bij uitstek een geschikt communicatiemiddel zonder daarbij allerlei Latijnse plantennamen te hoeven gebruiken. Er wordt niet alleen een eindbeeld getoond van de volwassen planten maar ook de hele ontwikkeling ernaartoe vanaf het aanlegbeeld. De beelden spreken voor zichzelf en maakt enthousiasme los omdat vanaf het aanlegbeeld gedurende de opeenvolgende beelden duidelijk de groeiontwikkeling naar volwassenheid te zien is zonder in te hoeven grijpen. De film schept vertrouwen omdat de beelden zijn gebaseerd op concrete metingen in de buurt van het plan(t)gebied. De beplantingsfilm hoort thuis aan het begin van het ontwerpproces. De mensen begrijpen dan meteen dat voor de realisering van de film ook op tijd voldoende financiële middelen moeten worden gereserveerd: altijd al een hartenwens in de vakwereld!
De rol van de IBR-aanbesteding is dat wanneer deze vorm van aanbesteden juridisch kloppend en controleerbaar gemaakt kan worden, de beplantingsfilm een onderbouwing krijgt. Dan loopt deze visualisatie analoog met de beelden of animaties van ontwerpen van gebouwen. Immers in de architectuur gaat de buitenstaander er ook vanuit dat de gebouwen in de ontwerpfase constructief kloppen. Zo ook nu bij de beplantingsfilm: er zijn planten die de film ‘constructief’ ondersteunen, dat deze beelden te garanderen zijn en -in dit geval niet onbelangrijk- ook aan te besteden zijn.
In tegenstelling tot de architectuur hebben we in de landschapsarchitectuur te maken met levend materiaal, dat verzorging nodig heeft. Om te kunnen garanderen dat de beelden uit de beplantingsfilm overeen gaan komen met de werkelijkheid is het naar de mening van het Ruyteninstituut belangrijk dat de opdrachtnemer ook de maximale ruimte krijgt om zijn werk te kunnen garanderen en om in te spelen op wisselende en onverwachte groeiomstandigheden. Het zijn juist bij uitstek de boomkwekers die de kennis en ervaring hebben bij het voorbereiden en verplanten van bomen en struiken. Hij, dat zijn boomkweker of aannemer of combinaties, wordt nu door het IBR-aanbesteden ‘uitgedaagd’ om hun zijn kennis en ervaring maximaal in te zetten voor een optimaal en te garanderen resultaat.
In november 2015 is de eerste versie IBR-aanbesteden verschenen en naar een groot aantal deskundigen (zie bijlage 4) gegaan met het verzoek om op deze versie inhoudelijk te willen reageren. Het zijn mensen die ik ken en waar ik vanuit kan gaan dat zij hiervoor belangstelling hebben en inhoudelijk zinvolle opmerkingen kunnen maken. En dat is gebeurd! Er zijn 22 meestal uitgebreide reacties gekomen individueel of per organisatie in de vorm van mails en gesprekken. Dank daarvoor! Deze reacties zijn in een tweede versie verwerkt en komt op 20 mei 2016 in kasteel Doorwerth ter discussie. Naar aanleiding van deze studiedag is de derde versie geschreven.
Deze derde versie gaat naar het CROW met het verzoek om een werkgroep op te richten die deze derde versie verder kan ontwikkelen en klaar gaat maken voor praktische toepassing. Het CROW is een kennisorganisatie op het gebied van infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer en werk en veiligheid en houdt zich daarnaast bezig met aanbesteden, contracteren en beeldbestekken. Als deze werkgroep erin slaagt met een praktische versie van het IBR-aanbesteden uit te komen dan is er een onderbouwing gekomen voor de beplantingsfilm.
Wanneer het IBR-aanbesteden in de praktijk gaat werken kan, naar de mening van het Ruyteninstituut, iedere schakel in de keten er zijn voordeel mee doen: de bestuurder heeft een goed communicatie middel in handen en heeft groen dat op termijn goedkoper is, de landschapsarchitect laat duidelijk zijn bedoelingen zien, de boomkweker levert kwalitatief hoogwaardige planten van enige omvang, de aannemer garandeert zijn werk met een meerjarig onderhoudscontract, de beheerder volgt eenduidige beheerrichtlijnen op en de gebruiker krijgt te zien wat er beloofd is en beschikt na de aanleg direct over veilig en bruikbaar groen. Kortom hiermee is de basis voor de integrale beplantingspraktijk gelegd.
Stichting het Ruyteninstituut is hét kennisplatform voor deze integrale beplantingspraktijk. Zij wil kennis uitdragen, onderzoek doen, onderwijzen en adviseren in voorkomende gevallen. Zij is opgericht op 1 januari 2014 en is gevestigd in Heelsum. Voor meer informatie zie www. ruyteninstituut.nl.
Namens het Ruyteninstituut, Heelsum, juni 2016
Ir. C. van de Groes, voorzitter
